कार्बन आरो बेनि खौसेफोर।। Cabon and its Compounds।।



NCERT Solutions> NCERT Solutions for Class 10> NCERT Class 10 Science> Chapter-4> Carbon and its Compounds


फरासिंनि फिन (Intext Answer) 

 1.कार्बन डाइअक्साइडनि इलेक्ट्रन फोथा दाथाइया मा जागोन जायनि फरमुलाया CO2? 
 फिन : 

 2.मोनदाइन सालफार गुन्द्रासाफोरजों दाजानाय सालफार गुन्द्रामानि इलेक्ट्रन फोथा दाथाइआ मा जागोन? (इसारा:मोनदाइन सालफार गुन्द्रासाफोरा महराव नांजाबनानै थायो। ) 
 फिन : सालफारनि मोन 8 गुन्द्रासाफोरनि बेंखन महर अरजाबनायनि सावगारि- 



 बिलाइ नं-67 मावफारि-4.2 

 1.फरमुला आरो गुन्द्रामायारि मोदोमबांनि फारागखौ दिहुन-
 a)CH3OH आरो C2H5OH 
 b)C2H5OH आरो C3H7OH आरो C4H3OH 

फिन: 
a) फर्मुला: CH2 
मोदोमबांनि फाराग: 14amu 

b) फर्मुला: CH2 
मेदोमबांनि फाराग: 14amu 

2. बे मोनथामनि गेजेराव माबाफोर गोरोबलायनाय दं नामा ?
 
फिन्नायः बेफोर गासैआवबो एखे मावफुंगुदिथाइ (functional group ) आरो रोखोमसे रासायनारि धोरोमफोर थायो । 

 3 . मोनसे न'खर मोननो थाखाय बेफोर एलकहलफोरखौ कार्बन गुन्द्रासाफोरनि बारायलाय फारियाव साजाय । जों बे न'खरखौ गोरोब खौसेयारि थाखो बुंनो हागोन ना ? 

फिन्नायः CH3OH , C2H5OH , C 3H5OH , C4H9OH । 
जों बेखौ एलकहलनि मोनसे गोरोबखौसेयारग थाखो बुंनो हायो। 

 4 . थख'लाइ 4.3 आव होनाय गुबुन मावफुंगुदिथाइफोरखौ लानानै मोनब्रै कार्बन थानायालासै खोसेफोरनि गोरोबखौसेयारि थाखो दा। 

 फिन: हेलाइडनि गोरोबखौसे थाखो: CH3CI, C2H5CI , C3H7CI , C4H9CI. 
 एल्डिहाइडनि गोरोबखौसे थाखो: CH3CHO , C2H5CHO , C3H7CHO 
किट'ननि गोरोबखौसे थाखो: C2H6CO , C38CO 
कार्ब'क्सिलिक एसिदनि गोरोबखौसे थाखो : CH3COOH , C2H5COOH , C3H7COOH.

फरासिंनि फिन(Intext Answer)

1. नोंसोर पेन्टिननि बेसेबां दाथाइयारि समान अरजाबथिनि सावगारि आखिनो हागौ? 

 फिन : पेन्टिननि मोनथाम दाथायारि आइस’मारफोरा जाबाय-


 
2. कार्बननि मोननै धोरोमफोरा मा मा जाय जोंनि सोरगिदिं नुनो मोननाय गोबां अनजिमानि कार्बन खौसेफोर सोमजिहोयो? 
 फिन: कार्बननि मोननै धोरोमफोरा- 
 (i) ब्रै लोगो अरजाबग्राथि आरो 
 (ii) जिनज्रि दानाय 

 3. साइक्ल’पेन्टेननि फरमुला आरो इलेक्ट्रन फोथा दाथाइया मा जागोन? 

 फिन: साइक्ल’पेन्टेननि फरमुलाया जाबाय – C5H10.



 4. गाहायाव होनाय खौसेफोरनि दाथाइ सावगारि आखि-
 (i) इथान‘यिक एसिड (ii) ब्रम‘पेन्टेन 
 (iii) बिउटान‘न (iv) हेक्सानेल 
 ब्रम’पेन्टेननि थाखाय दाथाइयारि समान अरजाबथि जाथावो ना? 
 फिन: 



 5. नोंसोर गाहायनि खौसेफोरखौ माबोरै मुं होगोन?



 फिन: (i)ब्रम’इथेन
 (ii) मिथानेल
 (iii) हेक्साइन 

फरासिंनि फिन( Intext Answer)

 1. इथानलखौ इथान’यिक एसिडसिम सोलायनाया मानो अक्सिजाबनाय फिनजाथाइ? 
 फिन: इथानलनिफ्राय इथानयिक एसिडसिम सोलायनाया जाबाय अक्सिजाबनाय फिनजाथाइ। 
बेनि जाहोनफोरा जाबाय- 
 (i)मानोना बियो इथानलजों खारैआरि पटासियाम पारमेंगानेट एबा एसिडआरि पटासियाम डाइक्रमेत बादि अक्सिजाबहोग्रानि जाहोनाव अक्सिजेन अरजाबो। 
 (ii) बे फिनजाथाइनि फिनजा मुवाफोरा CO2 आरो दै नङा लोगोसे बिदुं एबा सोरांबो सोमजिया ।

 2. अक्सिजेन आरो इथाइननि ज’थाइखौ जालाइ होनायनि थाखाय सावनाय जायो। इथाइन आरो बारनि ज’थाइखौ मानो बाहायनाय जाया नोंसोर बुंनो हागोन ना? 
 फिन: इथाइन आरो अक्सिजेनआ गोबां बिदुं होयो जायनि थाखाय बेखौ जालाय होनायाव बाहायो। नाथाय बाराव बेखौ सावोब्ला बायदि रोखोम गेस जेरै- नाइट्रजेन आरो गुबुन सांग्रां नङै गेसफोरा खामफायो जाहोनाव इथाइखौ खामहोनायाव थोजासे बिदुं मोननो हाया। 

 फरासिंनि फिन( Intext Answer)

 1. नोंसोर एलकहल आरो कार्बअक्सिलिक एसिडनि गेजेराव फारागखौ माबोरै आनजादजों दिन्थिनो?

 फिन: 

फरासिंनि फिन (Intext Answer) 

1. डिटारजेन्ट बाहायनानै गोरा दैखौ नोंसोर आनजाद नायनो हागोन ना? 
 फिन: हाया। मानोना डिटारजेन्टआ जाबाय गोलाव जिनज्रि कार्बकसिलिक एसिदनि एमनियाम एबा सालफ'नेट संख्रि जाय गुरै दै एबा गोरा दै मोननैआवबो समानै गोहोम खोख्लैयो। 
 2. मानसिफोरा सि-जोम सुस्रांनो थाखाय गुबुन गुबुन आदब बाहायो। सरासनस्रायै साबोन होखांनायनि उनाव बिसोर अन्थाइयाव बुयो एबा बेखौ बैथाजों बुयो, ब्रासजों हुख‘यो एबा वासिं मेसिनाव गलाइ मुवाजों जांख्रिनानै होयो। साखोन-सिखोन सि-जोमफोर मोननो थाखाय मानो जांख्रिनायनि गोनांथि जायो? 
 फिन: साखोन-सिखोन सि-जोमफोर मोननो थाखाय मानो जांख्रिनायनि गोनांथि जायो मानोना साबोना मैलाफोरखौ गोबा-गोबा थोरफो खालामना होखारो। बेनि थाखाइनो माइसेलनि माखासे थोरफो दाना मैलाखौ होखारनो हानायबादि सि-जोमखौ साबोन होखांनायनि उनाव अन्थाइआव बुयो, बैथाजों बुयो, ब्रासजों हूख'यो एबा जांख्रियो। 

 उनसोलोंनि फिन(Exercise)


 1. C2H6 गुन्द्रामायारि फरमुला गोनां इथेनाव दं ?

 (a) 6 लोगोआरजाब बण्डफोर (b) 7 लोगो अरजाब बण्डफोर 
 (C) 8 लोगो अरजाब बण्डफोर (d) 9 लोगो अरजाब बण्डफोर 

 फिनः (b) 7 लोगो अरजाब बण्डफोर 

 2. ब्रै कार्बनगोनां बिउटान‘ननि मावफुंगुदिथाइया जाबाय 
 (a) कार्बअक्सिलिक एसिड (b) एलडिहाइड 
(c) किटन (d) एलकहल 

 फिन: (C) किटन 

 3. संनायाव संग्रा आइजेंनि थालानि बायजोआव गोसोम जानायनि ओंथिया जाबाय -
(a) जामुंआ आबुंयै संजायाखै। (b) जनजाग्राया आबुंयै खामजोबाखै। 
 (c) जनजाग्राया गिसि। (d) जनजाग्राया आबुंयै खामजोबदों
फिनः (b) जनजाग्राया आबुंयै खामजोबाखै।

 4. CH3CI आव सोमजिनाय बण्डखौ बाहायनानै लोगो अरजाब बण्डनि आखुखौ बेखेव। 

 फिनः कार्बना मोनब्रै इलेकट्रनखौ खोमानो एबा लानो हाया नाथाइ बेनो गोबां बिबांनि सक्तिनि गोनांथि जाहोनाव सोलाइस्लु जानोगोनां जायो। CH3CI नि कार्बन गुन्द्रायाव थानाय मोनब्रै अरजाबग्रा इलेक्ट्रननि मोनथामजों मोनथाम हाइड्र’जेनआ इलेकट्रन रानसारलायना लोगो अरजाब बण्ड दायो आरो कार्बननि ब्रैथि अरजाबग्रा इलेक्ट्रनजों क्ल’रिना गावनि मोनसे अरजाबग्रा इलेक्ट्रनजों रानसारलायना लोगो अरजाब बण्ड दाना बायजो खोलोबा आबुं जायो। 

 5. इलेक्ट्रन फोथा दाथाइ सावगारि आखि-  
(a) इथान’यिक एसिड (b) H2S (c) प्रपानन (d) F2 
 फिनः 


 6. गोरोबखौसेयारि थाखोआ मा? मोनसे बिदिन्थिजों बेखेव। फिनः एखे मावफुं गुदिथाय नाथाइ गुबुन गुबुन जिनज्रि दाथाय गोनां खौसेनि हानजाखौनो गोरोबखौसेयारि थाखो बुंनाय जायो। 
मोनसे गोरोबखौसेयारि थाखोआ समान रासायनारि धोरोम गोनां नाथाय महरारि धोरोमफोरा जुदा जुदा। 
 बिदिन्थि: CH3OH, C2H5OH, C3H7OH, C4H9OH  
7. इथानल आरो इथान’यिक एसिडखौ बेसोरनि महरारि आरो रासायनारि धोरोमफोरखौ बिथा खालामनानै माबोरै फाराग दिन्थिनो हायो? 
 फिनः 

8. दैआव साबोन होदेरोब्ला सेरेब हानजा (micelle) या मानो सोमजियो? इथानल बादि गुबुन गलिहोग्राफोरावबो सेरेब हानजा सोमजिगोन नामा? 
 फिनः साबोननि गुन्द्रामाफोरा गोलाव जिनज्रि कार्बअ’क्सिलिक एसिडनि सडियाम आरो पटासियाम संख्रिफोर। साबोननि एसिड खर'आ दैआव गलियो जेराव कार्बन जिनज्रिआ थावआव गलियो। जेब्ला बेखौ दैयाव दाजाबो हाइड्रफिलिक(एसिड खर’) खर’आ दै साजों गोरोब फायो आरो हाइड्रफबिक खर’(कार्बन जिनज्रि) दैनि सायाव थायो। बे गुन्द्रामानि हानजाया जेराव हाइड्रफबिक खरआ हानजानि इसिं बाहागोआव आरो आयनारि खर’आ थुब्रानि सा बाहागोआव थायो जायखौ सेरेब हानजा (Micelle) बुङो। बेबादि सेरेब हानजा (Micelle) या गुबुन गलिहोग्रा आरो इथानलआव सोमजिया। 

 9. कार्बन आरो बेनि खौसेफोरखौ गोबां खामानियावनो मानो जनजाग्रा हिसाबै बाहायनाय जायो? 
 फिन: कार्बन आरो बेनि खौसेफोराव मोनफ्रोम सानगुदि लिरथायआव गोबां बिबांनि बिदुं मोनो बेनिखायनो बेफोरखौ गोबां खामानिआवनो जनजाग्रा हिसाबै बाहायो। 

 10. गोरा दैआव साबोन होदेरनायाव सोमजिनाय सामनिनि सोमोन्दै बेखेव। 
 फिनः गोरा दैआव केलसियाम आरो मेगनेसियाम संख्रि थायो। जेब्ला बेजों केलसियाम आरो मेगनेसियामआ फिनजाथाइ जायो अब्ला स्काम मुंनि गलियै बेसाद सोमजियो। 

 11. नोसोर साबोनखौ लिटमास खाखोर (गोजा आरो नीला) जों आनजाद नायोब्ला मा सोलायनाय नुनो मोनगोन?
 फिनः गोजा लिटमासआ निल गाबसिम सोलायो मानोना बेयो खारदैआरि। 

 12. हाइड्र‘जेन दाजाबदेरनाया मा? बेनि दारिमिनारि बाहायनाया मा? 
 फिन: आबुंजायि हाइड्र’कार्बनजों केटालिष्टनि थाफादेरआव हाइड्र’जेन दाजाबदेरनायखौ हाइड्रजेन दाजाबदेरनाय बुङो। दारिमिनारि बाहायथि: मैगं थाइगंनि थावफोरा आबुं गोलाव कार्बननि जिनज्रि गोनां। बेफोरो निकेल केटालिष्टनि थाफादेरआव हाइड्र’जेन दाजाबना गोरोब आबुं कार्बन जिनज्रिसिम सोलायो जायफोर जिउआरिनि मेजेम एबा घिउ। बेबादिनो हाइड्र’जेनेसन खालामना मिथिंगायाव मोननाय मैगं-थाइगंनि थावनिफ्राय दारिमिनफोराव घिउ बानायनाय जायो।
 
13. गाहायनि माबे हाइड्र‘कार्बनफोरा ज‘थायनाय फिनजाथाइ दिन्थियो: 
C2H6, C3H8, C3H6, C2H2 आरो CH4  

फिन: C3H6 आरो C2H2 

14. माखन आरो संनाय थावनि गेजेराव रासायनारि फाराग दिन्थिनो हानाय मोनसे आनजाद मख‘। 
 फिन: संग्रा थावआ गोरोबै रुबुं हाइड्र’कार्बन जेराव माखनआ गोरोब रुबुं हाइड्र’कार्बन। गोरोबै रुबुं हाइड्रकार्बनजों थरथिंसे ब्रमिन दाजाबदेरब्ला ब्रमिननि जारें गाबआ गोमालाङो जेराव गोरोब रुबुं हाइड्र’कार्बन आरो ब्रमिनजों जेबो जाथाइ जाया। बेखायनो जेब्ला संग्रा थावआव ब्रमिन दाजाबदेरब्ला गाबआ गोमालाङो नाथाय माखनआव ब्रमिन दाजाबदेरब्ला जारोम जायो। 
 15. साबोननि सुस्रानाय खामानिखौ बेखेव। 
 फिन: साबोनआ दैआव सेरेब हानजा (micelle) सोमजिहोयो। थावआरि मैलाफोरा सेरेब हानजानि मिरुआव/ इसिंआव नांजाबना थायो। सेरेब हानजाफोरा गावजोंगाव नांजाबलाया आरो आयनजों आयन नारगारलायनाय जाहोनाव बिसोरो फाराख जाना थायो। मैला थाफादेरनाय सेरेब हानजाफोरा गलिलावआव कलयड जाना थायो आरो बिफोरो गोरेलैयै सुगार जायो।





XXX-XXX-XXX