टाइफयद बेराम आरो न'आवनो सोखानाय राहा


टायफयद(TYPHOID)


 टायफयद (Typhoid) आ जाबाय रोखोमसे बेक्टेरियानिफ्राय जानाय बेराम जेराव गोसा लोमजानाय, दाइरिया, गोबानाय बायदि लैखोनफोरा नुजायो। बे बेरामखौ जाहोग्रा बेक्टेरियानि मुङा सालमनेला टाइफि (Salmonella typhi)। बे बेरामा आदार आरो लोंनाय दैनि गेजेरजों जायो।बिनिखायनो लोंनाय दै आरो आदारखौ साखोन सिखोनै जानांगौ। बे बेरामा ओरैबादि जायगायाव जायो जेराव मुवा बेसाद, जानाय आदार आरो आखाय सुनाय हुदाया खम। बे बेरामा सुबुंनि देहानि बिबु आरो थै रोदायाव थायो, बेयो बेरामिनि खि-हासुदै, बेरामिया बाहायनाय दै, आदार बायदिफोरनि गेजेरजों थोंजोङै गोसारो।

  सिन आरो लैखोनफोर (Sign and Symptoms) 
 सेथि सप्ताहः बे बेरामआ जाजेननायनि गिबि सप्ताह आव गोजाङो एबा इनफ्लुयेन्जा जायो, खर' आरो गारामाया सायो। बेबादिनो सानफा एफा देहानि गरमा बांलांबाय थायो जेब्लासिम 40 डिग्री सेल्सियास एबा बिनि बांसिन सहैया। गरम जानाय समाव आखाइनि पालचा खम जालाङो, गोबायो, लावलाव खियो एबा खिगोरा जायो। 
नैथि सप्ताहः नैथि सप्ताहनि जागायजेन्नायाव गोसा लोमजायो , पालचा आरोबाव खम जायो, मोदोमाव खायसे सिथर गोमोन गोमोन नुजायो, खमफियो आरो जाब्र'ब जाखाङो। 
थामथि सप्ताहः नैथि सप्ताह बारनाय लोगो लोगो सेथि आरो नैथि सप्ताह याव नुजानाय मोनबो लैखोन एबा सिना नुजायाजासे बेरामा थाबाय थायो आरो बारा जानो हमो।

 फाहामनायनि राहाः

बे बेरामखौ गोजौ थाखोनि एन्टिबायटिक मुलि आरो भेक्सिन बाहायना फाहामनो हायो नाथाइ बे बेरामखौ न'आवनो थानानै जायगायाव मोननाय माखासे बेसादफोरखौ बुथुमना मुलि बानायना फाहामनो हायो।
 

दुबरि हाग्रानि रुनाय ( Dubri grass decoction ) :


 दुबरि हाग्राखौ बुथुमना मोजाङै सुना लानानै बिखौ देग्लिनानै एबा मसायनानै बिदैखौ दिहुननानै लानांगौ। बे बिदै जों बच बिफांनि बिदैखौ द' निफ्राय दाइन सिम बारा दै जखायाव रुनांगौ आरो जबहोनानै आधा एबा ब्रै बाहागोनि से बाहागो एबा दाइन बाहागोनि से बाहागो एबा जिद' बाहागोनि से बाहागो फोराननांगौ । बिनि उनाव सरनांगौ आरो खेबसेयैनो लोंनांगौ। औरनो लोंगासेनि थाखै 60-70 ग्रामसो दुबरि हाग्रा आरो बचनि बिदैखौ गिलासनै दैयाव रुनांगौ आरो जबहोनानै ब्रै बाहागोनि से बाहागो लोंनांगौ। 

सुम्फ्राम बिबारनि बिदै (Guava flower's juice) :

 बारस्नि सुम्फ्राम बिबारखौ देग्लिनानै बेनि बिदैखौ फुदुङि बोरमानि गायखेर कापसेयाव गलायनानै खालि उदैयाव खेबसे लोंनांगौ।

 बेल बिलाइनि बिदैः बेल बिफांनि बिलाइखौ लाबोनानै मोजाङै सुनानै बिखौ देग्लिनांगौ एबा मसायनानै बिनि बिदैखौ बहननांगौ, बिदै बानायनानै सामुससेयै सानसेयाव खेबथामै सान 3 निफ्राय सान 7 सिम लोनांगौ । 
     गोथां सामब्राम गुफुरनि बिदै, सामुससे गुर-मिथाइनि बानायनाय बिदै आरो जायखि जाया फिथाइनि बिदैखौ होदेरनानै ब्रै घन्टानि उन उन मोजां मोनजासिम लोंनांगौ।